Ask Not What Your Country Can Do For You, Ask What You Can Do For Your Country

Loading…

System ubezpieczeń społecznych wydaje się dziś czymś oczywistym – płacimy składki, oczekujemy świadczeń, a ZUS wydaje się stałym elementem państwa. Warto jednak pamiętać, że w historii Polski – zwłaszcza tej XX-wiecznej – ciągłość prawna i realna wartość tych świadczeń były wielokrotnie przerywane, umniejszane lub reinterpretowane przez władzę. Oto kilka kluczowych momentów, które pokazują, jak krucha potrafi być obietnica „państwowej gwarancji”. 1918: Nieciągłość systemów zaborczych Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku Polska odziedziczyła trzy różne porządki prawne – niemiecki, austriacki i rosyjski. Wraz z nimi istniały również odmienne systemy ubezpieczeń społecznych: - niemiecki model Bismarcka, - austriacki system ubezpieczeniowy, - rosyjskie kasy wzajemnej pomocy. Nowo powstałe państwo polskie nie przejęło finansowych zobowiązań wynikających z tych systemów. Oznaczało to, że Polacy, którzy przez lata opłacali składki np. w Cesarstwie Niemieckim, nie mieli prawa d...

Wolność słowa to jedno z najważniejszych praw, jakie przysługują człowiekowi – zarówno jako jednostce, jak i obywatelowi. Jest prawem o charakter osobisty, dotyczy wyrażania myśli, opinii, przekonań i jednocześnie jest prawem politycznym, ponieważ jego istnienie warunkuje funkcjonowanie zdrowej demokracji, debaty publicznej i mechanizmów kontroli władzy. Prawo do kwestionowania Podstawową funkcją wolności słowa jest możliwość swobodnego kwestionowania każdego twierdzenia – niezależnie od tego, czy pochodzi ono od władzy, autorytetu naukowego, tradycji czy opinii większości. Bez tej możliwości społeczeństwo zamyka się w intelektualnej bańce, gdzie błędy powtarzane są bezkrytycznie, a prawda zostaje zakryta. Prawda przez spór Celem wolności słowa jest odkrywanie prawdy i poszerzanie wiedzy. Prawda rzadko bywa dana raz na zawsze – najczęściej rodzi się w sporze, w konfrontacji tez i argumentów. Dlatego tłumienie „niewygodnych” głosów, nawet jeśli wydają się błędne, pozbawia społ...

Od zarania dziejów, a co najmniej od czasu powstania zjawiska społecznego jakim jest prawo, uznaje się prawo do życia za fundamentalne naturalne prawo człowieka. Świadczą o tym normy prawne ograniczające to naturalne prawo człowieka. Jednym z takich ograniczeń, w starożytnej Grecji i Rzymie, w czasach gdy nie można było jeszcze mówić o aborcji jako terminie medycznym, uznawano prawo do zabijania, usuwania noworodka, przez głowę rodziny, ojca, jedynie z konkretnie określonych względów, naturalnych i eugenicznych (Sparta), godnościowych i ekonomicznych (Ateny, Rzym). Jednocześnie uznawano dziecko, także nienarodzone, za podmiot praw cywilnych (nasciturus w prawie cywilnym) co świadczy o prawie do życia jako fundamencie ówczesnego porządku prawnego. Pod wpływem filozofii chrześcijańskiej prawo do dzieciobójstwa zaczęło być usuwane z porządku prawnego, a zabójstwo dziecka, noworodka, penalizowane na równi z innymi kategoriami zabójstw. Prawa człowieka, jako prawa naturalne, nie by...

Idź wyprostowany wśród tych co na kolanach wśród odwróconych plecami i obalonych w proch bądź odważny gdy rozum zawodzi bądź odważny w ostatecznym rachunku jedynie to się liczy a Gniew twój bezsilny niech będzie jak morze ilekroć usłyszysz głos poniżonych i bitych niech nie opuszcza ciebie twoja siostra Pogarda dla szpiclów katów i tchórzy i nie przebaczaj zaiste nie w twojej mocy przebaczać w imieniu tych których zdradzono o świcie strzeż się oschłości serca kochaj źródło zaranne ptaka o nieznanym imieniu dąb zimowy czuwaj – kiedy światło na górach daje znak – wstań i idź dopóki krew obraca w piersi twoją ciemną gwiazdę Bądź wierny Idź

Polonizacja gospodarki – krok wstecz ku mniej efektywnemu państwu Plan premiera Donalda Tuska dotyczący „polonizacji” gospodarki, zakładający zwiększenie udziału państwa w kluczowych sektorach poprzez własność publiczną, budzi uzasadnione kontrowersje. Choć w deklaracjach chodzi o „bezpieczeństwo energetyczne” i przemysłowe, to w praktyce oznacza to stopniowy odwrót od gospodarki rynkowej w stronę rozbudowanej obecności państwa – a tym samym od sprawdzonych zasad efektywności, innowacyjności i konkurencyjności. Pod przykrywką patriotyzmu gospodarczego powraca idea, która wielokrotnie zawiodła – centralne planowanie, monopolizacja i nadmierna ingerencja polityczna w procesy rynkowe. Analizując ten pomysł przez pryzmat historii i teorii ekonomii, nasuwają się trzy podstawowe tezy, które podważają sensowność takiego kierunku. 1. Własność państwowa = niższa efektywność Jednym z najlepiej udokumentowanych wniosków ekonomii porównawczej jest fakt, że własność państwowa jest mniej ef...